Na wystawie zostaną zaprezentowane trzy dzieła Olgi Boznańskiej pozyskane od prywatnych kolekcjonerów: Martwa natura z laleczką, portret Władysława Syrenewicza oraz Róże.

Oprócz nich będzie można podziwiać również dzieła innych artystów: Anny Andrzejewskiej, Iwony Demko, Doroty Herbik, Marka Herbika, Bartłomieja Jarmolińskiego – kuratora wystawy, dziekana grafiki AHE w Łodzi, Roksany Kularskiej-Król, Julii Kurek, Roberta Kuśmirowskiego, Pawła Łyjaka, Krzysztofa Nowickiego, Marii Piątek, Pauliny Poczętej i Sławomira Tomana.


Kilka słów o artystce | Olga Boznańska
Życie i twórczość Olgi Boznańskiej przypadły na czas, w którym dokonywały się duże zmiany w obszarze społecznym. Edukacja w szkolnictwie wyższym nie przewidywała studiów dla kobiet. Polskie artystki odbywały studia w prywatnych szkołach i pracowniach uznanych mistrzów rysunku, malarstwa i rzeźby.
Urodzona w 1865 roku w Krakowie Olga Boznańska naukę rysunku i malarstwa zaczynała w domowym zaciszu, pobierając prywatne lekcje u Józefa Siedleckiego i Kazimierza Pochwalskiego. Jej dalsze studia związane były z lekcjami malarstwa na Wyższych Kursach dla Kobiet Adriana Baranieckiego w Krakowie, w tzw. Baraneum.

Kolejnym etapem w życiu artystki były studia w Monachium, gdzie mieszkała w latach 1886–1897. Okres monachijski w twórczości artystki naznaczony był pierwszymi znakomitymi obrazami z przedstawieniami portretowymi osobowości ze sceny artystycznej tego miasta. Portret Paula Nauena przyniósł Oldze Boznańskiej złoty medal na wystawie w Künstlerhaus w Wiedniu i srebrny medal na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w 1894 roku. Od 1898 roku Olga Boznańska na stałe zamieszkała w Paryżu.

Artystka portretowała znane osobowości ze świata kultury i nauki. Jej mieszkanie i pracownia przy Boulevard du Montparnasse 49 były licznie odwiedzane przez gości z Polski. To właśnie tu Olga Boznańska przyjmowała Józefa Czapskiego, Marcina Samlickiego, Zofię Stryjeńską, Jerzego Waldorffa, Maję Berezowską, a na pianinie w jej pracowni grywał Artur Rubinstein.

Artystka kochała zwierzęta, legendą obrosła już historia myszy, które zamieszkiwały z nią w pracowni. Malowała przede wszystkim portrety, a także widoki z okna, martwą naturę i przedstawienia kwiatów.

Jednymi z najcenniejszych w twórczości artystki są wizerunki własne, pokazujące jej zmieniające się z wiekiem twarz i sylwetkę, z charakterystycznymi głęboko osadzonymi brązowymi oczami i wysoko upiętym kokiem.

Powszechnie znane są dzieła Boznańskiej, które ukazują dzieci – Dziewczynka z chryzantemami i Urodziny babuni oraz autoportrety i obrazy, wśród których znajdują się portrety Paula Nauena, Józefa Czajkowskiego, Jadwigi z Sanguszków Sapieżyny, Feliksa Jasieńskiego, Heleny Chmielarczykowej, Henryka Sienkiewicza.

O swoich obrazach tak pisała: „[…] obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi. Są ciche i żywe i jak gdyby je lekka zasłona od patrzących dzieliła. Są w swojej własnej atmosferze”.
Olga Boznańska całe życie podporządkowała sztuce, stawiając na rozwój swojego malarstwa i karierę. To pierwsza polska artystka, która osiągnęła sukces, została zauważona i doceniona na forum międzynarodowym. Swoje prace prezentowała w wielu miejscach na świecie – rodzinnym Krakowie, Paryżu, Warszawie, Monachium, Berlinie, Nowym Jorku, Wiedniu, Pittsburghu, Chicago, Pradze, Brukseli, Lwowie, Barcelonie. Jej prace były dwukrotnie pokazywane również w pawilonie polskim na weneckim biennale.

Dwukrotnie została odznaczona najważniejszymi polskimi orderami: Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta w 1924 roku i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w 1938 roku. Odcięta od polskich przyjaciół po wybuchu II wojny światowej zmarła w Paryżu w 1940 roku. O wielkości dzieł artystki pisano jako o polskim wkładzie w sztukę europejską.

Kurator wystawy: dr Bartłomiej Jarmoliński, dziekan kierunku grafika AHE w Łodzi
Miejsce wystawy: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Galeria Patio2, ul. Sterlinga 26, Łódź, godz. 14.00
Uroczyste otwarcie eventu w przestrzeni K 100, I piętro.

Oprowadzanie kuratorskie: 8 i 29 maja 2025 r. w godz. 14.00–16.00
Dni i godziny pracy galerii: środa–piątek w godz. 9.00–17.00
Wystawę można zwiedzać do 30 maja 2025 r.

Wypowiedź kuratora wystawy dr. Bartłomieja Jarmolińskiego
„Wystawa współczesnych odniesień do Olgi Boznańskiej składa się z kilku istotnych aspektów. Pierwszym jest odniesienie i co za tym idzie – inspiracje wizerunkiem artystki i portretem, który posiada głębię psychologiczną portretowanych osób. Aspekt ten wydaje się dość oczywisty, bowiem portret był kluczowym obszarem malarskich rozwiązań w twórczości Olgi Boznańskiej. W obszarze tym mieszczą się obrazy malarskie Sławomira Tomana, Doroty Herbik, Bartłomieja Jarmolińskiego, obrazy fotograficzne Anny Andrzejewskiej, collage Marii Piątek i rzeźba Julii Kurek. Kolejnym aspektem odniesień jest malarstwo Velázqueza. Dlaczego? Boznańska uwielbiała obrazy (a w szczególności portrety) największego z mistrzów malarstwa hiszpańskiego XVII wieku. Od czasów młodości, kiedy oglądała Velázqueza na żywo w Wiedniu, Monachium i Berlinie, jej fascynacja kolorytem i brawurą malarską genialnego Hiszpana trwała nieustannie. W obszarze tym są obrazy Krzysztofa Nowickiego, który wykorzystuje motywy z dzieł XVII wieku, w tym i z Velázqueza, nadając im inny od pierwowzoru charakter, w którym upływ czasu i niedopowiedzenia wynikające z bogatej tkanki malarskiej autora stawiają pytanie o to, czym jest portret. Na wystawie nie mogło zabraknąć odniesień do Olgi Boznańskiej jako kobiety artystki, która utożsamia talent, ambicję, pracowitość i karierę, bo to słowo najlepiej określa wszystko, co udało jej się osiągnąć. To przypomnienie o emancypacji kobiet, którym dopiero w pierwszej połowie XX wieku dane były prawa, które mieli wcześniej tylko mężczyźni. W tym obszarze znalazły się fotografie Iwony Demko i Roksany Kularskiej-Król. Jest też aspekt opowieści, związanych z Boznańską, jej nieznanymi historiami przyjaźni i miejscami w Paryżu. Do tych właśnie historii odnoszą się Marek Herbik, Paweł Łyjak. N wystawie pojawia się również element dźwiękowy, bowiem na podstawie Portretu Józefa Czajkowskiego Boznańskiej Robert Kuśmirowski stworzył Fonogram. Na pracę tę złożyły się: karta dźwiękowa (fonograficzna) wraz z zapisem ścieżki dźwiękowej, jaką artysta wygenerował w oparciu o układy plam i zestawienia kolorystyczne, jakie są na obrazie Boznańskiej. Analizując portrety Olgi Boznańskiej, można zauważyć, że artystka skupiała się w twarzach osób portretowanych przede wszystkim na oczach, bo w nich przejawiała się prawda. W obiektach, które uszyła Paulina Poczęta, znalazły się motywy ust, które dopełniły charakter portretów będących w tej koncepcji przedstawieniami postaci i przedmiotów, które mogłaby mieć w swojej paryskiej pracowni Boznańska.

W artykule Pankiewicz i Boznańska, który ukazał się w «Głosie Plastyków» w 1946 roku, Jerzy Wolff tak porównuje dzieło Olgi Boznańskiej z twórczością Pankiewicza (którego artystka nie znosiła): «Jest w jej sztuce ta sama miękka intymność, która cechuje tak portrety Vuillarda, jak i dawnego Bonnarda, widać, odzwierciedla się w ich malarstwie nastrój wygodnego bezpieczeństwa ówczesnej Europy, jak i atmosfera ówczesnego mieszczańskiego wnętrza pełnego wyściełanych kanap i foteli, usłanego puszystym dywanem, obwieszonego portretami z ciemnego pluszu. Pankiewicz natomiast, mimo swojej wielkiej kultury, wygląda w malarstwie niemal na zdolnego ucznia tamtych z Zachodu, mimo delikatności graniczącej niemal z grzecznością, na człowieka, który sobie tylko przyswoił. Jego sztuka jest pomostem łączącym nas ze sztuką Europy, sztuka Boznańskiej naszym wkładem w tamtą sztukę». Wystawa Czas się zatrzymał. Hommage à Olga Boznańska jest hołdem złożonym przez współczesne artystki i artystów polskich Oldze Boznańskiej”.